روضه خوانی چگونه و از کی رواج یافت/ ماجرای دفن شهدای کربلا توسط ایل زنگنه
اندیشه اسلام آباد غرب: اگرچه شکل امروزی روضه خوانی و حتی خود کلمه روضه، کمتر از پانصد سال قدمت دارد، اما مراسم عزاداری امام حسین(ع) تاریخچه ای بسیار طولانی دارد. گفته اند که ریشه آن به عزاداری اولیه طایفه بنی اسد برمی گرددكه هنگام دفن شهدای كربلا بر سر مزار آنان آمدند و شروع به مویه و زاری كردند و اشك ریختند(1) تا اینکه شیعیان اجازه پیدا کردند در دوره دیلمیان عزاداری هایشان را آشكار برگزار کنند هرچند بازهم محدودیت وجود داشت تا اینکه صفویه روی کار آمدند و پس از آن نیز کم کم شکل عزاداری ها تغییر کرد و بدین ترتیب، مجالس گریه و مویه ای که در دوره های قدیم برای شهدا برگزار می شد، جای خود را به مراسمی داد که پیچیدگی آن در دوران قاجار به اوج رسید.
در سال نهصد قمری(یعنی حدود یک دهه پیش از روی کار آمدن صفویان)، ملاحسین كاشفی هراتی با استفاده از مقاتل مختلف و كتب تاریخی كتابی به نام “روضه الشهداء“ تدوین كرد و آن را وقف عام كرد (که البته خالی از ایراد نبوده و تحریف های مشخصی به دلیل ضعف برخی منابع، در آن راه یافت). روضه الشهدا چون تنها كتاب مدون در این زمینه بود به زودی بین مردم مشهور شد و هر كسی كه مراسم عزاداری داشت از روی آن كتاب برای مردم میخواند و مردم گریه میكردند به طوری كه اسم این مراسم، روضه خوانی و سپس به اختصار "روضه" نامیده شد.
آیت‌الله ری‌شهری درباره کتاب روضه الشهداء می‌نویسد:
سبک جدید، فارسی بودن و انگیزه مؤلف برای خواندن کتاب در مجالس عزا، موجب شد تألیف کاشفی نه یک اثر تاریخی که یک اثر تبلیغی و حتی تخیلی، شمرده شود. متأسفانه عدم توجه به این مطلب و قرائت و استنساخ متکرر آن ـ تا آنجا که سخنرانان مجالس سوگواری امام حسین (ع) را، «روضه» خوان نامیدند ـ، زمینه ورود بسیاری از اطلاعات نادرست این کتاب را به فرهنگ عاشورا فراهم ساخت و در موارد متعددی «زبان حال» و جانشین «زبان قال» حماسه‌سرایان کربلا شد.
1. لازم به توضیح است که برخی مورخین برآنند، شهدا و کشته شدگان کربلا را نه طایفه عرب بنی اسد بلکه طایفه ای ایرانی به نام ایل زنگنه که موالی بنی اسد بوده و در آن ایام، در قشلاق خود و نزدیک کربلا به سر می بردند، دفن نموده اند. طایفه زنگنه بنی اسد امروزه در استان کرمانشاه ساکن هستند