وجه تسمیه و اسامی مختلف طاق بستان در طول تاریخ
* سوال کاربر گرامی به نام "محمد" :
آقاي صفري سلام. نام (تاق و سان) به معني (طاق و سنگ) از كي به وجود آمد و چه كسي اولين بار آن را در كتابش ذكر كرد؟
پاسخ ایوب صفری:
در
منابع تاریخی، برای برخی اسامی و اصطلاحات جغرافیایی، وجه تسمیه ها ،
تلفظ ها و حتی اسامی مختلفی وجود دارد. دلیل این اختلاف، تفاوت اسامی در دوره های مختلف تاریخی، تفاوت در گویش ها و نیز عدم اطلاع محققین از از وجه تسمیه و اصل نام ها بوده که در نتیجه، مولفین مختلف، براساس برخی شواهد و نیز به دلیل تفاوت در خاستگاه و آبشخور فکری و زمینه تحقیقی، اقدام به ارائه معانی، تلفظ ها و وجه تسمیه های متفاوتی نموده اند. به عنوان یک مثال می توان به اسامی بسیار متعدد "کرمانشاه" و معرب های آن(مانند قرمیسین، قرماسین، قرمسین، قرماشین و ..) در سده های گذشته اشاره نمود و یا از اختلاف در وجه تسمیه های ارائه شده برای
"کرمانشاه" یاد کرد. توضیح آنکه ما در مطلبی مستقل به این موضوع پرداخته و بررسی کرده ایم که آیا تلفظ محلی
کرماشان(که نامی قدیمی و مذکور در اوستا می باشد) صحیح بوده و یا "کرمان
شاه" (منسوب به بهرام دوم یا چهارم ساسانی که لقب کرمان شاه داشته اند) و ...
در
مورد طاق بستان نیز همین اختلاف وجود دارد و برخی آن را بر اساس تلفظ
محلی(چنانکه شما اشاره کرده اید) مرکب از "طاق" و "سان" می دانند که اشاره
به طاقی دارد که در سنگ کنده شده است. در مورد این وجه تسمیه باید توجه
داشت که در منابع متقدم تاریخی ذکری از آن نگردیده و نام و وجه تسمیه ای
متأخر به شمار می آید که عمدتا، محققین تاریخ کرد و کرمانشاه(که بر سرشت بومی نام ها و
... تعصبی عیان دارند)، و نیز کسانی که از منظر واژه شناسی، به تاریخ و
جغرافیای تاریخی، ورود می کنند، مورد پذیرش قرار گرفته است.